درآمد و حقوق یکی از اصلی ترین انگیزه هر کارمند برای کار کردن است و سبب می شود فرد به سمت کار گرایش پیدا کند. از طرفی نحوه محاسبه کسورات حقوق، انواع کسورات حقوق و دستمزد از اهمیت زیادی برخوردار است و برای هر کارمندی واجب است. کسورات حقوق به دو دسته قانونی که عموما توسط دولت تعیین می شود و یک دسته کسورات درون سازمانی که با یک قرار داد قبلی توسط کارفرما و کارمند تعیین می شود و عموما در جدول کسورات حقوق ثبت می شود.

 مفهوم کسورات چیست ؟

شاید این سوال برای شما پیش بیاید که کسورات چیست؟ کسورات حقوق و دستمزد به مقادیر تعیین شده‌ای اطلاق می‌شود که از حقوق و دستمزد کارکنان کسر می‌شود. این کسورات ممکن است به دلایل قانونی، قراردادی یا اختیاری باشند و در نهایت بر مبلغ دریافتی خالص کارمند تأثیرگذار خواهند بود. هدف از این کسورات اغلب تأمین مالی برنامه‌های اجتماعی، بیمه، یا سایر هزینه‌های قانونی است.

مفهوم حقوق خالص و ناخالص

حقوق ناخالص به درآمد کل یک فرد یا یک سازمان اشاره دارد که قبل از کسر مالیات‌ها، هزینه‌ها و سایر کسری‌ها محاسبه می‌شود. این مبلغ شامل تمام درآمدهای دریافتی از جمله حقوق، پاداش‌ها، و سایر مزایا است. از سوی دیگر، حقوق خالص به مبلغی اطلاق می‌شود که پس از کسر تمامی مالیات‌ها و هزینه‌ها از حقوق ناخالص به دست می‌آید. این مبلغ در واقع آنچه است که فرد یا سازمان در نهایت دریافت می‌کند و می‌تواند برای هزینه‌های روزمره استفاده کند.

انواع کسورات حقوق

وقتی صحبت از مفهموم کسورات چیست عنوان کردیم که کسورات شامل مبالغی است که بین کارفرما و کارمند است. از دریافی کارمند کم شده و جز کسورات فیش حقوقی است و بیشتر این کسورات به کسورات درون سازمانی معروف است.. در ادامه انواع کسورات را با هم عنوان می کنیم:

کسورات قانونی

مالیات‌هایی که بر اساس قوانین مالیاتی از حقوق و دستمزد کارکنان کسر می‌شود. یکی از کسورات قانونی کسورات تامین اجتماعی است. سازمان تأمین اجتماعی کسری که به منظور ایجاد صندوق‌های تأمین اجتماعی برای حمایت از افراد در دوران بازنشستگی، معافیت‌های پزشکی و بیکاری اعمال می‌شود و یکی از کسورات فیش حقوقی است.

کسورات قضایی

این کسورات معمولا تحت نظارت نظام قضایی و قوانین مربوط به اجرای حکم‌ها و تعهدات مالی صورت می‌گیرد و فرد موظف است به آنها پاسخگو باشد. کسورات قضایی به کسورات مالی و حقوقی اشاره دارد که از حقوق یا درآمد یک فرد به‌دلیل مسائل قانونی یا قضایی برداشت می‌شود. این کسورات معمولا به دلایل زیر اعمال می‌شوند:

1. محکومیت‌های قضایی: اگر یک فرد به دلیل جرمی محکوم شود، ممکن است قاضی دستور دهد که از حقوق او کسری صورت گیرد تا مبلغ جریمه یا دیه پرداخت شود.
2. تامین هزینه‌های دادرسی: در برخی موارد، کسوراتی برای تامین هزینه‌های مربوط به دادرسی، مانند هزینه وکیل، حق‌الزحمه کارشناسان و سایر هزینه‌های مرتبط با پرونده‌های قضایی، از حقوق یا درآمد فرد کسر می‌شود.
3. پرداخت نفقه: در موارد طلاق یا جدایی، یک نفر ممکن است موظف به پرداخت نفقه یا هزینه‌های مشابه به طرف دیگر باشد و این پرداخت‌ها ممکن است به‌صورت کسورات از حقوق او به‌عمل آید.
4. بدهی‌های مالیاتی: در صورت عدم پرداخت مالیات، مقامات مالیاتی ممکن است از طریقی اقدام به کسر حقوق یا درآمد فرد نمایند.

کسورات اختیاری

   کسری که به منظور پوشش‌های اضافی بیمه بابت هزینه‌های پزشکی و درمانی از حقوق کارمند کسر می‌شود. یک سری کسورات اختیاری مانند پس‌انداز و بازنشستگی وجود دارد کسری که به صورت اختیاری از حقوق کارمندان برای پس‌انداز و سرمایه‌گذاری برای دوران بازنشستگی کسر می‌شود.

کسورات قراردادی

اگر در قرارداد کاری توافق شده باشد که بخشی از حقوق کارمندان به این صندوق‌ها اختصاص یابد.

کسورات انضباطی

در برخی موارد، در نتیجه تخلفات کاری، ممکن است بخشی از حقوق کارمند به عنوان جریمه کسر شود.

کسورات مربوط به مزایا

 مانند کسری برای تأمین هزینه‌های مسکن یا دیگر مزایا

 قوانین و مقررات مربوط به کسورات

در ایران، قوانین و مقررات مربوط به کسورات حقوق و دستمزد شامل قوانین مختلفی است که به موجب آن‌ها ، نحوه محاسبه کسورات حقوق، نحوه کسر و پرداخت مالیات، حق بیمه تأمین اجتماعی و سایر کسورات مشخص می‌شود. به برخی از این قوانین مهم اشاره می‌شود:

1. قانون کار: قانون کار جمهوری اسلامی ایران به تعیین حقوق و تعهدات کارفرمایان و کارکنان می‌پردازد. در این قانون به موضوعات مرتبط با پرداخت حقوق، جبران خدمات و کسورات تاکید شده است. این قانون تعیین کننده شرایطی است که کارفرما نمی‌تواند بیش از حد معین و بدون مجوز قانونی، از حقوق کارمند کسری دهد.
2. قانون مالیات بر درآمد: بر اساس این قانون، کارفرمایان موظف به کسر مالیات بر درآمد کارکنان از حقوق آن‌ها و واریز آن به حساب سازمان امور مالیاتی کشور هستند. نرخ و قوانین مربوط به مالیات بر درآمد به صورت سالانه مشخص می‌شود.
3. قانون تأمین اجتماعی: طبق این قانون، کارفرمایان ملزم به کسر حق بیمه تأمین اجتماعی از حقوق کارمندان و پرداخت آن به سازمان تأمین اجتماعی ایران هستند. حق بیمه شامل سهم کارفرما و سهم کارمند بوده و درصدی از حقوق دریافتی است.
4. قانون بیمه سلامت: طبق این قانون، کارکنان باید حق بیمه بیمه سلامت خود را پرداخت کنند که از حقوق آن‌ها کسر می‌شود. این بیمه شامل خدمات درمانی و پزشکی است.
5. قوانین مربوط به سایر کسورات: ممکن است در قراردادهای کار و توافقات کارکنان با کارفرما، موضوع کسورات اختیاری از قبیل بیمه‌های تکمیلی، پس‌انداز و صندوق‌های تعاون ذکر شده باشد.
6. قوانین مربوط به نظام‌های انضباطی: برخی از قوانین کار ممکن است شرایطی را برای کسورات انضباطی در صورت تخلفات کاری مشخص کنند. این کسورات باید مطابق با مقررات و ضوابط مشخص شده در قانون کار اعمال شود.
7. مقررات اداری: نظام‌های داخلی سازمان‌ها و شرکت‌ها نیز ممکن است راهنمایی‌هایی در خصوص نحوه محاسبه و پرداخت کسورات داشته باشند. این موارد معمولاً به تأسیس‌نامه و رویه‌های اداری مربوط می‌شود و جز کسورات درون سازمانی حساب می شود.

کسورات قانونی قراردادهای پیمانی

در قرارداده های پیمانی کارگران مبالغی تحت عنوان کسورات حقوق وجود دارد، کسورات قانونی قرارداده های پیمانی عموما به مبالغی اشاره داردکه در پروژه های پیمانی از تمامی کارگران کسر می شود.. این مالیات به دولت پرداخت می‌شود و نرخ آن ممکن است بسته به کشور و نوع درآمد متفاوت باشد. پیمانکاران و کارگران ممکن است موظف به پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی باشند. این حق بیمه به منظور تأمین اجتماعی و خدمات بهداشتی و درمانی افراد تحت پوشش است. در برخی موارد، ممکن است کسورات بیمه‌های تکمیلی سازمانی یا بیمه‌های دیگر نیز از درآمد پیمانکار کسر شود.

تأثیر کسورات بر درآمد کارمندان

کسورات از درآمد کارمندان تأثیرات متعددی دارند که به همراه منافع و چالش‌هایی همراه هستند. کسورات حقوق و دستمزد کارگر عموما از طریق قوانین محاسبه کسورات حقوق 1403 حساب می شود.

 کاهش درآمد خالص یکی از تاثی کسورات حقوق و دستمزد کارگر است.کسورات باعث کاهش درآمد خالص کارمندان می‌شوند. به عبارت دیگر، مبلغی که پس از کسر مالیات‌ها و سایر کسورات به کارکنان پرداخت می‌شود، کمتر از دریافتی کل آن‌ها است. این موضوع می‌تواند بر برنامه‌ریزی مالی و بودجه‌بندی کارمندان تأثیر بگذارد.

از طرفی این کسورات بر بودجه خانوار تاثیر گذار است. کاهش درآمد خالص می‌تواند منجر به مشکلات مالی برای کارمندان و خانواده‌هایشان شود. این موضوع ممکن است بر توانایی آن‌ها برای تأمین هزینه‌های زندگی، پس‌انداز برای آینده و سرمایه‌گذاری در امور دیگر تأثیر بگذارد.

یکی از مزیتهای کسورات حقوق و دستمزد کارگر ایجاد حفاظت اجتماعی است. بدین معنا که در مقابل، برخی کسورات (مانند حق بیمه تأمین اجتماعی و بیمه سلامت) به کارمندان حمایت‌های اجتماعی و درمانی ارائه می‌دهد. این موارد باعث می‌شود که کارمندان در مواقع نیاز (مانند بیماری یا بیکاری) از حمایت‌های مالی و درمانی برخوردار شوند.

از طرفی برخی کسورات مانند کسورات درون سازمانی سبب ترغیب کارگر به پس‌انداز خواهد شد.کسورات اختیاری، مانند کسر برای برنامه‌های پس‌انداز و سرمایه‌گذاری، می‌تواند به کارمندان کمک کند تا برای آینده خود پس‌انداز کنند و به ایجاد عادت‌های مالی مثبت ترغیب شوند. چنانچه می خواهید این سیستم را برای نیروهای سازمان خود داشته باشید می توانید از نرم افزار رفاهیات آراد استفاده کنید.

همانطور که مزایا کسورات را برای شما گفتیم یکی از معایب کسورات شکاف اطلاعاتی است. برخی کارمندان ممکن است از جزئیات و تأثیرات کسورات روی درآمد خود به طور کامل آگاه نباشند و این می‌تواند موجب بروز نارضایتی و عدم اعتماد به سیستم پرداخت در سازمان شود. یا حتی ممکن است کسورات تأثیر بر انگیزه شغلی داشته باشد بدین شکل که تغییرات در درآمد خالص ناشی از کسورات ممکن است بر انگیزه کارکنان تأثیر بگذارد. اگر کارمندان احساس کنند که کسورات بیش از حد هستند یا نتایج مطلوبی ندارند، ممکن است به دنبال تغییر شغل یا کاهش انگیزه کار شوند. وجود کسورات می‌تواند کارفرمایان را به فکر کردن در مورد ایجاد برنامه‌های رفاهی و مزایای بیشتر برای کارکنان ترغیب کند، که می‌تواند در نهایت برای جذب و حفظ استعدادها مؤثر باشد.

مالیات حقوق چیست؟

مالیات حقوق یکی از کسورات فیش حقوقی است. این مقدار معمولا توسط دولت تعیین و بر فیش حقوق کارمندان اعمال می شود. مالیات حقوق (یا مالیات بر درآمد کارکنان) به مالیاتی اشاره دارد که بر اساس درآمد حاصل از حقوق و دستمزد کارکنان توسط دولت یا مقامات مالیاتی اخذ می‌شود. این نوع مالیات یکی از اصلی‌ترین منابع درآمد دولت‌ها برای تأمین هزینه‌های عمومی و اجرای خدمات اجتماعی محسوب می‌شود.

نرخ مالیات حقوق معمولاً بسته به میزان درآمد کارکنان متفاوت است و می‌تواند به صورت متوازن یا طبق یک جدول کسورات حقوق درآمدی تصاعدی باشد. به این معنا که با افزایش میزان درآمد، نرخ مالیات نیز ممکن است افزایش یابد. مالیات حقوق معمولا به‌صورت خودکار از حقوق ماهیانه کارکنان کسر می‌شود. کارفرما موظف است این مالیات را از حقوق کارکنان کسر و به حساب مقامات مالیاتی واریز کند.

همچنین بابستی گفت در سال ۱۴۰۳ لایحه ای تصویب شد که بنا به آن مالیات رفاهیات شامل معافیت شد.

 در برخی کشورها، معافیت‌های مالیاتی برای گروه‌های خاصی از افراد (مانند افراد دارای درآمد کم، خانواده‌های دارای فرزند و غیره) وجود دارد که می‌تواند بر میزان مالیات پرداخته‌شده تاثیر بگذارد. درآمد حاصل از مالیات حقوق معمولاً برای تأمین خدمات عمومی از جمله بهداشت و درمان، آموزش، حمل و نقل، و سایر زمینه‌های اجتماعی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ادامه جدول محاسبه کسورات حقوق 1403 را برای شما می آوریم:

سند کسورات حقوق و دستمزد

در ادامه می خواهیم مفهموم کامل سند کسورات حقوق و دستمزد را برای شما عنوان کنیم. سند کسورات حقوق و دستمزد یک مدرک مالی است که جزئیات مربوط به کسورات مختلف از حقوق و دستمزد کارکنان یک شرکت یا سازمان را ثبت می‌کند. این سند معمولاً برای اطلاع‌رسانی به حسابرس‌ها و مدیریت آن شرکت تهیه می‌شود و در فرآیند حسابداری و گزارشگری مالی بسیار مهم است.

سند کسورات حقوق و دستمزد از آن جهت دارای اهمیت است که سبب شفافیت مالی می شود. این سند به کارکنان کمک می‌کند تا بدانند که چگونه حقوق آن‌ها محاسبه می‌شود و چه مبلغی از آن‌ها کسر می‌شود. از سند کسورات حقوق و دستمزد  به عنوان مدرکی برای انطباق مالیات‌ها و تأمین اجتماعی در برابر مراجع قانونی مورد استفاده قرار می‌گیرد. و در تهیه گزارش‌های مالی و مالیاتی از این اسناد استفاده می‌شود. به این ترتیب، سند کسورات حقوق و دستمزد نقش مهمی در مدیریت مالی منابع انسانی و رعایت قوانین مالیاتی و قانونی دارد.

نتیجه گیری

در نهایت، کسورات حقوق و مزایا نقش حیاتی در ساختار مالی و قانونی هر سازمان ایفا می‌کنند. این کسورات نه تنها به تامین منابع مالی برای دولت و نهادهای خدماتی مانند تأمین اجتماعی کمک می‌کنند، بلکه به حفظ حقوق کارمندان و تامین رفاه آنان نیز کمک می‌نمایند. آگاهی از جزئیات انواع کسورات و روش‌های محاسبه آن‌ها برای تمامی کارکنان و پیمانکاران حیاتی است، زیرا این اطلاعات به آن‌ها اجازه می‌دهد تا بهتر برنامه‌ریزی مالی کنند و از حقوق قانونی خود دفاع نمایند.

علاوه بر این، شفافیت در محاسبات و توضیحات مربوط به کسورات می‌تواند به افزایش اعتماد میان کارمندان و کارفرما کمک کند و در نتیجه به بهبود محیط کار و کیفیت روابط کاری منجر شود. بنابراین، ضرورت دارد که سازمان‌ها سیستم‌های موثری برای مدیریت و مستندسازی کسورات حقوق و مزایا به کار گیرند و کارکنان را در این زمینه آموزشی دهند. با توجه به تحولات اقتصادی و تغییرات قوانین، نگاه دقیق و علمی به موضوع کسورات حقوق و مزایا نه تنها برای مدیریت مالی بلکه برای حقوق بشر و عدالت اجتماعی در محل کار امری ضروری است.